اجرای طرح تحول نظام سلامت و بار مضاعف روی دوش پرستاران ...

گزارش فارس از میزان کیفیت خدمات پرستاری در طرح تحول نظام  سلامت
 اجرای طرح تحول نظام سلامت و بار مضاعف روی دوش پرستاران ...
اجرای همزمان طرح های «خود مراقبتی»و « تحول نظام سلامت» در عمل باعث افزایش هزینه های مالی و پائین آمدن خدمات پرستاری و پزشکی می شود.
به گزارش خبر گزاری فارس از گرگان، بعد از اجرای طرح تحول در نظام سلامت تقریباً بسیاری از مردم از کاهش میزان هزینه های درمانی آگاه شده اند و این به معنای شلوغی بیمارستان ها و پائین آمدن کیفیت خدمات پرستاری و پزشکی است. در واقع اگر کسی تا دیروز برای رفع سردرد ساده به یک یک قرص استامینوفن یا استکان جوشانده گیاهی بسنده می کرد، امروز روی تخت بیمارستان در حال سرم تراپی( مداوا به وسیله سرم) است!
انتظارات مردم و کادر درمان و پزشکی از نظام سلامت
نظام سلامت در سال های اخیر همواره محل یکی از داغ ترین مناقشات سیاسی و اجتماعی بوده و هست. نارضایتی دو سویه مردم و کادر پزشکی و درمان ازنظام سلامت،  از جمله دغدغه های مسئولین در بحث نظام سلامت به ویژه در سال های اخیر بوده است.  تعرفه های بالا و کمر شکن خدمات درمانی و پزشکی، کمبود داروهای خاص، دریافت مبالغ غیر متعارف توسط برخی پزشکان، کمبود تخت در بیمارستان ها، یک و بام و چند هوای سازمان بیمه گر، تحت پوشش قرار نگرفتن برخی دارو ها و خدمات نظیر دندانپزشکی و ... از جمله شکایات مردمی و کمبود پرستار، دستمزد پائین و شرایط کاری سخت پرستاران، مشکلات قضایی پزشکان، وجود 23 هزار پزشک که به شغلی غیر از طبابت اشتغال دارند و ... از جمله نارضایتی های کادر درمان و پزشکی می باشند که در سال های اخیر شاهد افزایش این نارضایتی ها نیز بوده ایم. هر چند در طول این سال ها تلاش هایی در جهت رفع موانع موجود و اصلاح روند آموزش و درمان پزشکی صورت گرفت اما رضایت عمومی چندانی حاصل نشده است.
اجرای طرح تحول در نظام سلامت
بعد از اجرای ناموفق طرح پزشک خانواده در دولت گذشته به دلایل فنی و بار مالی بالا، دولت جدید مصمم به اجرای طرح تحول نظام سلامت شد و از تاریخ 15 اردیبهشت سال جاری، اجرای این طرح رسماً  آغاز گردید. هر چند به ظاهر این طرح باعث کاهش دغدغه بسیاری از خانواده ها شده است ولی ذکر این نکته ضروری است که کشور های مختلفی که در دنیا این طرح و طرح های مشابه را اجرا می کنند، و بخش اعظم هزینه های پزشکی را تقبل می کنند؛ قبل از طرح تحول نظام سلامت، «نظام تحول پیشگیری و خود مراقبتی» را به صورت جدی و رسمی اجرا می کنند و بعد از «کاهش میزان مراجعات به مراکز درمانی» و «شیوع خود مراقبتی در جامعه» اقدام به کاهش تعرفه های پزشکی و درمانی می کنند. اما متاسفانه در کشور ما اجرای این دو طرح به موازات هم در حال اجراست که بدون شک با کاستی های فراوانی مواجه خواهد شد. این نکته را نیز بپذیریم که تعریف و تمجید فرمایشی و رسانه ای از این طرح نیز، دلیلی بر اجرای موفقیت آمیز این طرح نخواهد بود چرا که در گذشته نیز حمایت تمام قد و شبانه روزی رسانه های مختلف مکتوب و دیداری از برخی طرح ها (!) دیده می شد، ولی همان رسانه ها در حال حاضر علت تمام گرفتاری های دولت را همان طرح های قبلی اعلام می کنند! شاید اجرای آزمایشی این طرح در برخی استان ها به صورت پایلوت می توانست در برطرف ساختن کاستی های آن موثر باشد.
تبعات ناشی از اجرای طرح
الف) کمبود نیروی پرستار: در بهمن ماه سال گذشته وزیر محترم بهداشت تعداد پرستاران را به ازای هر تخت 7/0 اعلام نمودند که در دنیا این میزان یک یا دو پرستار به ازای هر تخت است. اما با وجود این و علی رغم اینکه از بهمن سال گذشته تا کنون استخدام نیروی جدید پرستاری صورت نگرفته  اجرای این طرح آغاز شد و قطع به یقین فشار مضاعفی بر پرستاران وارد خواهد شد. در واقع با رشد 35 درصدی مراجعات به بیمارستان های سراسر کشور و همان تعداد ناکافی پرستار نه تنها کیفیت خدمات پرستاری کاهش پیدا می کند بلکه موجبات فرسودگی شغلی پرستاران و نارضایتی بیماران را به همراه خواهد داشت.
ب) افزایش مراجعات غیر ضروری: همانگونه که ذکر شد با کاهش تعرفه های پزشکی به 10 درصد، حجم مراجعات مردم به بیمارستان ها علی الخصوص در شهر های کوچک افزایش چشمگیری پیدا کرده است و بسیاری از مراجعات به بیمارستان به هیچ عنوان اورژانسی و ضروری محسوب نمی شوند تا جایی که در یکی از بیمارستان های شرق استان تعدادی از مراجعین به بهانه کمبود مراقبت در خانه از سوی اطرافیان تقاضای بستری در بیمارستان داشته اند! در واقع افزایش مراجعات غیر ضروری به بیمارستان، نوعی اجحاف در حق بیمارانی است که به لحاظ پزشکی نیاز به مراقبت جدی تر و بیمارستانی دارند. چرا که با اشغال تخت های بیمارستانی توسط بیماران غیر ضروری، امکان مراقبت به موقع و در خور از بیماران با اولویت های بالا وجود نخواهد داشت.
پایان سخن
هر چند نیت دست اندر کاران نظام سلامت در اجرای این طرح و طرح های مشابه خیر است و به قصد کاهش دغدغه های مردم اجرای این طرح آغاز شده است ولی بررسی تمام جوانب طرح قبل از اجرای آن از ضروریات است. فلذا پیشنهاد می شود در وهله اول به منظور پیشگیری از مراجعات غیر ضروری به بیمارستان ها و جلوگیری از هدر رفت سرمایه ملی و فرسایش کادر پزشکی و درمان، پرداخت 10 درصد از هزینه های بیمارستانی مختص بیمارانی باشد که هزینه های درمانی آنها مثلاً از 300 هزار تومان یا 500 هزار تومان به بالاست.
نکته دوم اینکه در این طرح 7 بند دیده می شود که هیچکدام مربوط به پرستاران نیست و فقط وعده افزایش حقوق به آنها داده شده است. با توجه به اینکه قشای اصلی بدنه بیمارستان ها را کادر درمان و پرستاری تشکیل می دهند و عمده کار طاقت فرسا و یدی بر دوش ایشان است، بهتر است در خصوص مزایای پرستاران در این طرح نیز، تمهیدات اساسی و جدیدی اندیشه شود. چرا که در این طرح فعلاً به جز کار و فشار مضاعف چیزی عاید پرستاران نشده است!
وحید حاج سعیدی