رانندگی با طعم الکل

باسمه تعالی

رانندگی با طعم الکل و مواد روانگردان !

شمشیر کوتاه قانون در مبارزه با تخلفات حادثه ساز رانندگی!

«رهگذران قربانی راننده بی احتیاط شدند.» خبر ساده و کوتاه بود و برای بسیاری از خوانندگان نشریات رویت این گونه اخبار در صفحه حوادث، امری بسیار عادی و روتین محسوب می شود. چرا که در طول شبانه روز و در بسیاری از شهر های کشورمان حوادثی از این دست به کرات اتفاق می افتند. «اوایل اردیبهشت سال جاری، سرعت غیرمجاز سواری پژو پارس در شهرستان یاسوج باعث واژگونی خودرو و کشته و زخمی شدن 9 رهگذر شد. در جریان حادثه، خودرو با  9رهگذر برخورد کرد که دو نفر از آنها در محل حادثه جان باختند و هفت مجروح دیگر به بیمارستان منتقل شدند که حال سه مصدوم وخیم گزارش شده است. مأموران بعد از دستگیری راننده فراری، در بازرسی ازخودرو یک لیتر مشروبات الکلی کشف کردند.»

دردمندانه آمار اینگونه حوادث در کشور کم هم نیستند و همه روزه شاهد جان باختن یا جراحات شدید عده ای از هموطنان مان هستیم. فوت دو معلم در خوشحالی طرافداران پرسپولیس بعد از برد در شهر آورد، تصادف قهرمان اتومبیل رانی در اتوبان همت، تصادف پورشه پسر سرمربی یکی از تیم های پایتخت و ... تنها بخشی از آمار این گونه حوادث هستند که تنها در شهر تهران اتفاق افتاده اند.

بی احتیاطی، بی دقتی، حادثه، بد شانسی، اتفاق، خودخواهی، خودنمایی، تخلیه هیجان، ضعف شخصیت، سرعت غیر مجاز، عدم توجه به جلو، رانندگی پر خطر، ناتوانی در کنترل خودرو، نقص در سیستم ایمنی و ترمز خودرو، خلاء قانونی، ضعف در اجرای قانون، پشتوانه بیمه ای و یا هر اسم دیگری که بر دلیل بروز این گونه حوادث دلخراش و هولناک بگذاریم، چیزی از تالمات روحی خانواده های متوفیان و آسیب های جسمی و روحی مجروحان این حادثه و حوادث مشابه نمی کاهد.

چه بسیارند مادران و پدرانی که جگر گوشه هایشان را در این خود خواهی ها از دست داده اند و یا کودکانی که باید تاوان لذت تخلیه هیجان دیگران را با چشیدن طعم تلخ یتیمی پس دهند؟! 

به راستی آیا موسم آن فرا نرسیده است که یک قانون جامع و متقن در خصوص اعمال مجازات های سنگین و محرومیت های مادام العمر و یا طولانی مدت در خصوص چنین رانندگانی وضع شود؟ حقیقتاً چه تفاوتی بین رانندگانی از این دست با فردی است که دو سال قبل بعد از مصرف شیشه اقدام به ضرب و جرح 10 نفر و قتل یک نفر بیگناه نمود؟  حقیقتاً توقیف خودرو، اختصاص چند نمره منفی و تحمل چند ماه حبس که قابل جایگزینی با جزای نقدی است، در جلوگیری از بروز چنین حوادث ناگواری تا چه میزان اثرگذارند؟

آیا مجازات کسی که به عمد و در هوشیاری کامل و یا حتی بعد از مصرف مواد، قرص های روان گردان و مشروبات الکلی، با لایی کشیدن، رانندگی با سرعت های بالا و وحشتناک، ترمز های پر سر و صدا و سایر رفتار های پر خطر ترافیکی علاوه بر اخلال در نظم و امنیت جامعه، جان و سلامت سایر شهروندان را به خطر می اندازد با فردی که ناخواسته و به دلایل ترافیکی تصادف می کند، برابر است؟

هر چند بر اساس قانون چنین قتلی، قتل شبه عمد محسوب می شود و مجازات آن در قانون به صراحت مشخص گردیده است ولی به نظر می رسد قوانین مجازات قتل شبه عمد ( به ویژه در خصوص تصادفات رانندگی) آنقدر محکم و اثر گذار نیستند که از بروز رانندگی پر خطر چنین افرادی جلوگیری کنند. چرا که مطابق قانون، در قتل غیر عمدِ ناشی از تخلفات رانندگی مجازات قصاص وجود ندارد و مجازات تعیین حبس تعریزی و جزای نقدی، در صورت مطالبه اولیای‌دم در نظر گرفته شده است. در صورتی که به نظر می رسد قانونگذار باید حتی در خصوص تعیین نوع قتل در این گونه حوادث تجدید نظر کند و فوت افراد در تصادفات را در صورتی قتل شبه عمد قلمداد کند که تصادف واقعاً بر اثر حادثه یا نقص فنی خودرو اتفاق افتاده باشد و اراده راننده نقشی در بروز حادثه نداشته باشد. 

متاسفانه در بسیاری از این تصادفات منجر به فوت به ویژه در سطح شهر یا بزرگراه ها، رانندگی تهاجمی یا پر خطر باعث بروز این حوادث ناگوار می شود که می توان آن را ارادی و از روی آگاهی و قابل پیشگیری قلمداد کرد و قطعاً بین اینگونه تصادفات با تصادفاتی که بر اثر اشتباه یا حادثه رخ می دهند تفاوت معنا داری وجود دارد. چرا که اساساً تصادف اجتناب ناپذیر است ولی رانندگی تهاجمی و غیر اصولی قابل پیشگیری و کنترل است.

علی ای حال آنچه مسلم است اینکه در سال های اخیر با توجه به افزایش وسایل نقلیه، ایمنی بالا و وجود کیسه های هوای معتدد در خودرو های گران قیمت، آرامش خاطر  برخی رانندگان خاطی به واسطه پرداخت خسارت و دیه از سوی شرکت های بیمه، توزیع نامناسب ثروت در جامعه، وجود برخی ثروت های باد آورده و تغییر نگرش و نگاه تعدادی از رانندگان به زندگی سایر هموطنان باعث شده تا عده ای معابر شهری و بین شهری را با جاده های بازی مجازی «دیوانگی در شهر» اشتباه بگیرند و با رانندگی پر خطر و تهاجمی امنیت، آسایش، سلامت و حتی جان سایر شهروندان را نشانه بروند که این امر، ضرورت بازنگری در قوانین راهنمایی را بیش از پیش نمایان می سازد. 

با وجود اینکه گسترش فرهنگ صحیح رانندگی می تواند به عنوان یک عامل اساسی در کاهش مرگ و میر و جراحات رانندگی موثر باشد ولی متاسفانه جا انداختن ساده ترین مسائل ایمنی در رانندگی ( نظیر بستن کمربند یا صحبت نکردن با موبایل در حین رانندگی ) بعد از سال ها تلاش و برنامه ریزی، ساخت برنامه های مختلف تلویزیونی، اختصاص جرایم های مختلف و ... هنوز به صورت نیم بند اجرا می شود و با وجود برنامه ریزی های گسترده و کلان در این خصوص و هماهنگی بسیاری از نهاد ها و سازمان ها، هنوز هم بسیاری از رانندگان با دیدن پلیس یا دوربین اقدام به بستن کمربند یا قطع مکالمه با تلفن همراه می کنند. در این صورت شاید انتظار رعایت سایر هنجار های رانندگی انتظاری عبث و بی فایده باشد و ظاهراً تنها باید به اثرات استفاده از قوه قهریه و مجازات های سنگین تر دلخوش کرد!

در ضمن جا دارد مسئولان نیز به جای مونتاژ قوانین راهنمایی و رانندگی غربی، به وضع و طراحی قوانین متناسب با فرهنگ و رویکرد رانندگان کشور خودمان اقدام کنند تا شاید روزی به این سطح از فرهنگ و آگاهی برسیم که خودرو وسیله سرگرمی، تفریح و تخلیه هیجانات نیست و قوانین و اصول رانندگی هم تنها برای زود تر رسیدن به مقصد و یا داشتن ترافیک روان و منظم طراحی نشده اند!

وحید حاج سعیدی